Een erfenis aan uw kleinkinderen overlaten

29 november 2016

3 minuten lezen

Erfenis aan kleinkinderen overlaten

Uw erfenis aan uw kleinkinderen overlaten is binnenkort mogelijk

erfenis aan kleinkinderen overlaten Uw erfenis aan uw kleinkinderen overlaten, in plaats van aan uw kinderen, wordt binnenkort mogelijk. Door de modernisering van de erfwet wordt een generatiesprong mogelijk zonder dat een testament noodzakelijk is. Maar wie zekerheid wil, neemt nog altijd beter zijn voorzorgen.

Tal van grootouders willen na hun overlijden iets nalaten aan hun kleinkinderen. En ook de ervende kinderen delen vaak die mening. Mensen erven steeds vaker op latere leeftijd en hebben op dat moment hun schaapjes al op het droge, terwijl hun kinderen alle middelen broodnodig hebben voor de uitbouw van hun gezin, de aankoop van een gezinswoning,… Eerstdaags verschijnt in het Belgisch Staatsblad een wet die zo’n generatiesprong mogelijk maakt. Tien dagen na de publicatie treedt de wet in werking.

Hoe zit deze aanpassing in elkaar?

In de wet wordt een vrijwillige erfenissprong ingebouwd. Bij het overlijden van de grootouder kan diens kind beslissen de erfenis te verwerpen en dat ten gunste van zijn eigen kinderen. De kleinkinderen nemen dan de plaats in van hun ouder en erven rechtstreeks van hun grootouders. ‘Die regel van plaatsvervulling bestond al in het geval dat de ouder eerder overleden was. De plaatsvervanging wordt nu doorgetrokken bij de verwerping van een nalatenschap’, zegt Ann Maelfait, advocate bij Rivus. Een erfenissprong levert overigens een belangrijke besparing op. Er wordt vermeden dat twee keer successierechten moeten worden betaald op hetzelfde erfdeel: eerst door de ouders en dan door de kinderen bij het overlijden van hun ouders.

Was dit al niet eerder mogelijk?

Niet als er geen testament ten gunste van de kleinkinderen was opgesteld. Wanneer een ouder zijn erfenis weigerde, konden de kinderen er tot nu toe geen aanspraak op maken als de ouder ook nog broers of zussen had. Het erfdeel kwam in geval van verwerping ten goede aan de mede-erfgenamen die het dichtst in graad stonden, dus de broers en zussen. Enkel als er geen dergelijke erfgenamen waren, kwam de erfenis ten goede van de eigen kinderen. Nemen we het voorbeeld van een grootmoeder met een zoon en een dochter, die elk ook kinderen hebben. Als de zoon de nalatenschap van de moeder verwerpt, dan erven zijn kinderen volgens de oude wetgeving niets. Het erfdeel gaat volledig naar de dochter.

Hebben de grootouders nu zekerheid dat de kleinkinderen zullen erven?

Nee, het zijn de ervende ouders die beslissen of ze afstand doen van de nalatenschap ten gunste van hun kinderen. Het gaat om een vrijwillige erfenissprong. ‘De ouders oefenen hun beslissingsrecht pas uit na het overlijden van de grootouder’, merkt Ann Maelfait op. Hoe kunnen grootouders dan wel die zekerheid hebben? ‘Dat kan enkel met het opstellen van een testament. Daarin legateren de grootouders een deel van hun nalatenschap aan hun kleinkinderen’, zegt Maelfait.

Een belangrijke nuance: met een testament is het (in principe) niet mogelijk de hele nalatenschap naar de kleinkinderen door te sluizen. Kinderen hebben in ons land altijd recht op een voorbehouden deel van de erfenis, de wettelijke reserve. Zo heeft een enig kind altijd recht op de helft van de nalatenschap, voor twee kinderen is dat twee derde. Enkel het overige deel, het zogenaamde beschikbare deel, kan bij testament overgemaakt worden.

Bedeelt het testament de kleinkinderen wel meer toe dan het beschikbaar deel, dan kunnen de ouders nog steeds hun reserve opeisen. ‘De ouders hebben het recht hun reserve te claimen, maar niet de plicht. Ze kunnen zich dus neerleggen bij de toebedeling aan de kinderen. Claimen ze hun reserve wel, dan behouden de kleinkinderen enkel het beschikbaar deel’, stelt Maelfait. ‘Overigens is een generatiesprong via testament nog altijd veel flexibeler. Men kan het legaat aan de kleinkinderen in een testament modelleren.’ Zo kunnen er slechts specifieke zaken toebedeeld worden of kan er aan het legaat een last of voorwaarde gekoppeld worden.

Advocaten raden aan om zulke generatiesprong toch op te stellen in een testament.