Proefproject met herinneringsbrievenbussen op Gentse begraafplaatsen 

De stad Gent start een proefproject met herinneringsbrievenbussen op de Gentse begraafplaatsen, zodat kinderen een brief of een tekening voor de overleden dierbare kunnen achterlaten. Zo kunnen ze beter het verdriet van een overlijden verwerken. N-VA-fractieleider Anneleen Van Bossuyt, die het voorstel op de Gentse gemeenteraad indiende, vindt dergelijke projecten belangrijk voor de rouwverwerking.  

Het concept van herinneringsbrievenbussen bestaat al in een paar gemeenten in Vlaanderen, zoals Beringen, Bonheiden en Kalmthout. Ook in Nederland kan je er vinden. De Gentse oppositiepartij NV-A lanceerde een voorstel om de bussen ook op de Gentse begraafplaatsen te zetten. “Centraal op de afscheidsplekken staan Hemelpost-brievenbussen, waar kinderen en jongeren – maar uiteraard ook volwassenen – brieven of tekeningen gericht aan overleden geliefden kunnen posten”, zegt gemeenteraadslid Anneleen Van Bossuyt. “Een lieve oma of een veel te vroeg gestorven vriendje nog een brief kunnen schrijven of een tekening kunnen sturen, kan een kind helpen bij het rouwproces. De brieven worden op gezette tijden – al dan niet in samenwerking met een lokale organisatie – via een kort vuurritueel naar de hemel gestuurd.” 

Erg genegen 

De stad Gent lijkt het voorstel van Anneleen Van Bossuyt erg genegen. “Het spreekt voor zich dat ik een dergelijk idee spontaan een warm hart toedraag”, zegt Isabelle Heyndrickx, schepen van Begraafplaatsen. “Het voorstel leunt trouwens dicht aan bij wat al wordt gedaan door de vereniging Postkantoor 00/00/00, die mensen wil bijstaan in hun verlies- en rouwervaring door hen brieven te laten schrijven naar overledenen. Het is wel noodzakelijk om dit van naderbij te bekijken en de voors en tegens in kaart te brengen. Een brievenbus neerpoten op één of meerdere begraafplaatsen is immers gauw gedaan, maar als we hier een zinvol en gedragen project van willen maken, moet er veel meer gebeuren. Zo moet de aanwezigheid en het opzet van de brievenbus kenbaar worden gemaakt aan de bezoekers van de begraafplaats, met bijzondere focus op kinderen. Dat zal een aangepast traject vergen. De vele (middenveld)organisaties die actief zijn rond rouw en verlies moeten worden aangesproken. Essentieel is immers wat er gebeurt met de brieven die worden gepost. Die moeten uiteraard met het grootste respect worden behandeld. De verwerking koppelen aan een wederkerend ritueel, zoals u voorstelt, lijkt veeleer iets wat een externe organisatie kan opnemen, eerder dan de dienst Begraafplaatsen zelf.

Levensbeschouwelijk pluralistisch

De stad Gent wil erover waken dat een mogelijk initiatief voldoende levensbeschouwelijk pluralistisch is. “Ook wie niet in een hemel of een hiernamaals gelooft, moet er steun in kunnen vinden”, zegt Heyndrickx. “We willen waken over de rustige en serene aanblik van onze begraafplaatsen en ‘verrommeling’ vermijden. Ook hoe zo’n brievenbus er moet uitzien, en waar die kan komen, vergt daarom nader onderzoek. Om al deze redenen willen we dit voorstel verder opnemen met onze stadsdiensten en relevante organisaties en experten alvorens er een beslissing in te nemen. Enkel samenwerking kan een project als dit, dat een zeer complexe en gevoelige materie betreft, tot een succes maken. Als we dit doen, moet het goed zitten. Een brievenbus is zoals gezegd gauw geplaatst, maar als die niet wordt gebruikt of als de geposte brieven niet op een gepaste manier worden behandeld, is het een maat voor niets of – erger nog – dreigt het zelfs meer kwaad dan goed te doen. Met het college willen we ons dus zeker engageren om te onderzoeken waar en hoe een ‘herinneringsbrievenbus’ een zinvolle aanvulling kan zijn op één of meer van onze begraafplaatsen. Of we ook daadwerkelijk willen en kunnen overgaan tot het inrichten van dergelijke brievenbussen, zal van dat onderzoek afhangen.’

Veel evenementen 

De schepen benadrukte dat de Stad Gent al heel veel doet met de begraafplaatsen. Jaarlijks wordt onder de naam ‘Reveil’ op 1 november een ingetogen evenement georganiseerd op enkele van de begraafplaatsen. “In 2021 kaderde Reveil in ‘de dagen van Troost’, waarbij er verschillende troostmomenten werden ingericht met muziek en vuur, maar ook met gemeenschappelijke momenten waar mensen herinneringen konden delen aan overledenen”, zegt Isabelle Heyndrickx.  “Elk jaar herdenken we in december de overleden kindjes op Wereldlichtjesdag, waarbij we op de Westerbegraafplaats muziek en licht voorzien. Met ingetogen, serene muziek en veel lichtjes proberen we troost te bieden aan de familieleden van de overleden kindjes. Samen met Adieu organiseerden we in 2020 een tiental gratis poëzieconcerten op onze begraafplaatsen. Dit was een project vanuit de stad Gent, 123-piano en curator Gaea Schoeters om alsnog mooie vaarwelmomenten te creëren in tijden van corona.”

Activiteiten 

Tijdens de Week van de Begraafplaatsen organiseert de stad Gent ook tal van Begraafplaatsen. Met onder meer geleide wandelingen en lezingen wil de stad Gent hun begraafplaatsen bekender en toegankelijker maken bij de burgers. “Specifiek voor kinderen zijn er de Sterretjesweide, de lintjesbomen, kindvriendelijke installaties op de Westerbegraafplaats, een themawandeling voor kinderen op diezelfde Westerbegraafplaats”, zegt Isabelle Heyndrickx. “Ook werden intussen vraagkaartjes opgemaakt waarbij mensen samen met de kinderen elke Gentse begraafplaats kunnen gaan ontdekken. Een ideale manier om met kinderen te praten over dood, rouwen en herdenken. Een groot aantal van die initiatieven organiseren we samen met één of meer van de vele verenigingen en organisaties die in onze stad actief zijn op dit domein.”

Bron: eigen redactie via Matthias Vanheerentals – Foto: ©Uitvaartvlaanderen.be